Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in vefatından sonra ortaya çıkan irtidat hareketleri bastırıldıktan sonra Irak taraflarında savaşan İslâm ordusu, Halife Hazreti Ebu Bekir (Radiyallâhu Anh) ın talimatı ile Suriye’ye intikal etmişti. Ayrıca cihada katılmak isteyen gönüllü mücahidler bölgeye davet edilmişti. Böylece Irak cephesinden gelen kuvvetler ile birleşen gönüllü mücahidlerden teşekkül eden ordu, Hazreti Ebu Bekir (Radiyallâhu Anh) tarafından farklı kollarla Suriye’ye gönderilmiştir.
Komutanlardan Amr bin Âs (Radiyallâhu Anh) Kudüs’ü hedef alarak Filistin’e, Yezid bin Ebi Süfyan Tebük yoluyla Belka ve Dımaşk’a, Şurahbil bin Hasene (Radiyallâhu Anh) Ürdün’e, Ebu Ubeyde bin Cerrâh (Radiyallâhu Anh) ise Hıms’a doğru yöneldiler. Bizans karşısında alınan ilk galibiyyet Vâdilarabe’de alındı. Yezid bin Ebi Süfyan’a bağlı kuvvetler, Bizans ordusu 2 kere mağlub etmeye muvaffak oldular. [1]
İslâm Ordularının Birleşmesi
Bu sıralarda Amr bin Âs (Radiyallâhu Anh) ise emrindeki ordu ile Güney Filistin’i fethetmiş ve ilerlemesine devam ediyordu. Bizans İmparatoru Heraklios, Müslümanların kazandığı başarılar üzerine 80 bin kişilik bir orduyu, kardeşinin komutasında Kuzey Filistin’e gönderdi. Bu büyük ordu Müslümanları Suriye’den tamamen çıkarmayı hedefliyordu ve karargahını Cillik denilen mevziye kurmuştu.
Amr bin Âs (Radiyallâhu Anh) bu gelişmeler üzerine halifeye mektup yazarak yardım talebinde bulundu. Halife’nin çağrısı üzerime emrindeki süvari birliği ile hızla bölgeye intikal eden Hâlid bin Velîd (Radiyallâhu Anh), Mercirâhit bölgesinde Bizans kuvvetlerine karşı zafer kazandı. Ardından diğer ordu komutanları ile birleşerek Busra şehrini kuşattı. Bir süre sonra burayı feth ettiler. Bütün İslâm ordusu Hâlid bin Velîd (Radiyallâhu Anh)ın emrinde kuzeye ilerleyerek, Ecnâdeyn mevkisinde Bizans ordusu ile karşı karşıya geldi.
Kazanılan Zafer
Kudüs’ün batısında yer alan, Ölüdenize yakın bir yer olan Ecnâdeyn mevkisinde meydana gelen savaşta, Merkez kuvvetlere Ebû Ubeyde (Radiyallâhu Anh), sağ kanada Muâz bin Cebel (Radiyallâhu Anh), sol kanada Saîd bin Âmir (Radiyallâhu Anh), süvari kuvvetlerine de Saîd bin Zeyd (Radiyallâhu Anh) kumanda ediyordu.
Bizans ordusu sayıca üstün olduğu kadar moral açısından iyi durumdaydı. Ayrıca silah ve teçhizat bakımından üstünlük gene onlardaydı. Lakin İslâm ordusu, kısa sürede büyük bir zafer elde ederek, Bizans ordusunu bozguna uğrattı. Savaştan sonra kaçan düşman ordusu Fihl’de toplanmaya çalışması üzerine, Müslümanlar Fihl’e girdi ve Bizans ordusunu dağıttı. Ardından Bizans askerlerinin Dımaşk’a doğru kaçması sebebiyle, onları takip eden Müslümanlar Dımaşk’ta tekrar savaşa tutuştular. Şehir tamamen kuşatılıncaya kadar savaş devam etti ve sonunda fetih gerçekleşti. [2]
Ecnâdeyn zaferinin haberini alan Hazreti Ebubekir (Radiyallâhu Anh), kısa süre sonra vefat etti. Ardından halifeliği devralan Hazreti Ömer (Radiyallâhu Anh), Suriye fetihlerine devam etmiş ve Balebek, Hıms, Kınnesrin, ve Haleb ele geçirilmiştir.
Dipnotlar