Günümüzde pek çok Müslümanın dikkat etmediği ve çok da önemsemediği sünnetlerden biri de hayırlı ve temiz işlere sağdan başlamak ve yapmaktır. “Her şey bitti de sıra buna mı geldi” denilerek basit bir şeymiş gibi gösterilen bu sünnet, Hazret-i Peygamber (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem)in üzerinde çok fazla durduğu ve dikkat ettiği bir sünnettir.
Kitabı Sağdan Verilenler
Cenâb-ı Hakk şöyle buyurmaktadır: Artık o kimse ki; kitâbı ona sağ eliyle verilmiştir, işte o (sevincinden dolayı arkadaşlarına dönüp) der ki: “Alın kitabımı okuyun (da içindeki sâlih amelleri görün)![1]
Dünyada sevaplarımızı yazan melek sağımızda ve günahları yazan melek solumuzda olduğu gibi mahşerde de sevâbı çok olanların kitabı sağından ve günahı çok olanların kitabı solundan verilecektir.
Kitabı sağ eline verilenler dostlarına, “Alın, kitabımı okuyun!” diye sevinirken, kitabı sol eline verilenler de: “Ah keşke ben (var ya); kitabım bana verilmeyeydi! Hesâbım da nedir bilmeyeydim!”[2] diye kahrolup, pişmanlıktan kendini kınayacak ancak ellerinden hiçbir şey gelmeyecektir.
Sevapları yazan meleklerin sağda ve sevapları çok olanların kitaplarının sağdan verilmesi, hiç kuşkusuz sağ tarafın daha mukaddes ve mübârek olduğunun bir ispatıdır.
Hayırlı ve Temiz İşlere Sağ ile Başlardı
Hazret-i Peygamber (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) hayırlı ve temiz işleri sağ ile yapmayı severdi. Bu hususta Hazret-i Âişe (Radıyallahu Anhâ) vâlidemiz buyuruyor ki: “Rasûlüllah (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) temizlenmeye, taranmaya, ayakkabısını giymeye varıncaya kadar her işe sağdan başlamayı pek severdi.”[3]
Peygamber Efendimiz (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) temizlenirken yani abdest ve gusül alırken, mübârek saçını, sakalını tararken, misvak kullanırken, elbiselerini ve ayakkabılarını giyerken sağdan başlamayı sevdiği ve sağdan başladığı için her çeşit hayırlı işlere sağdan başlamak ve bir cemiyette sağda bulunanlara öncelik hakkı tanımak sünnettir.
Ecdâdımız da sol tarafı uğursuzluk alâmeti saydıklarından, sağ elleri ile verir, sağ elleri ile alır, sağ yanlarına yatar ve aksi ve işi ters giden kimselere “Sol tarafından mı kalktın?” diye sitem ederlerdi.
Temizlik ve taharet gibi işleri de sol el ile yapmak sünnettir. Bu hususta yine Âişe (Radıyallâhu Anhâ) şöyle buyurmaktadır: “Rasûlullah (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) sağ elini temizlik ve yemek için, sol elini de tuvalette temizlenmek ve benzeri işler için kullanırdı.”[4]
Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyuruyor: “Elbise giydiğiniz ve abdest aldığınız zaman sağ tarafınızdan başlayınız.”[5]
Buna göre bir Müslümanın elbise ve ayakkabı gibi bir şeyleri giyerken; abdest, gusül ve teyemmüm alırken önce sağ taraftan başlaması sünnettir.
Yine Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem): “Biriniz ayakkabısını giyeceği zaman önce sağ ayağından, ayakkabısını çıkaracağı zaman da önce sol ayağından başlasın. Böylece sağ ayak ilk önce giyilen, en sonra çıkarılan ayak olsun.”[6] buyurmaktadır. Tüm bunlar sünnet olduğu gibi câmi, mescid, medrese ve Kur’an kursu ve türbe ve kabristan gibi yerlere girerken de sağ ayakla girmek ve sağ ayak içeride olduğu halde dışarıya sol ayakla çıkmak da sünnettir. Buna mukabil tuvalet, banyo, bankalar ve çalgılı düğün salonları gibi yerlere de sol ayakla girip sağ ayakla çıkmak sünnettir.
Enes (Radıyallâhu Anh)dan şöyle rivayet ediliyor: “Rasûlüllah (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) Mina’ya gelince hemen cemreye gitti ve taşları attı. Sonra Mina’daki dinlenme yerine gitti ve kurbanını kesti. Bu işler bitince berberi çağırdı ve ona önce başının sağ tarafını, sonra sol tarafını göstererek: “Buralardan kes!” buyurdu. Daha sonra kesilen saçlarını halka dağıttı.”[7]
Hayırlı her işe sağdan başlamayı seven Rasûlüllah (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), Veda haccı dönüşünde Mina’da tıraş olacağı zaman da, önce mübârek yüzünü Kâbe’ye dönmüş ve sonra berberi Ma‘mer İbni Abdullah (Radıyallâhu Anh)a: Başının önce sağ, sonra sol tarafını tıraş etmesini söylemiş ve vefâkâr sahâbelerine hatıra ve teberrük vesilesi olarak mübârek saçlarını dağıtmıştır.
Sağ El ile ve Önünden Ye!
Ömer İbni Ebî Seleme (Radıyallâhu Anhümâ) da Rasûlüllah (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in: “Besmele çek! Sağ elinle ye! Hem de önünden ye!”[8] buyurduğunu ifade ederek sağ el ile yemenin ve içmenin mühim bir sünnet olduğunu haber vermektedir.
Bu alışkanlıkları kazanan kimseler, sağ ellerini iyi, temiz, hoş ve güzel şeyleri yaparken; sol ellerini ise kötü, pis ve kirli şeylere dokunurken kullanacaklar ve böylece sağlık kurallarına uygun olarak yaşayacaklardır. Sağ ile sol arasındaki bu tefrikin bir diğer faydası da Müslümanlara iyi ile kötüyü, önemli ile önemsizi, kıymetli ile değersizi birbirinden tefrik etme özelliğini, her zaman iyinin, güzelin ve değerlinin yanında olma şuurunu kazandırmasıdır. Cenâb-ı Hakk bu cümlemizi bu mühim sünnete riayet edenlerden eylesin. Âmîn Yâ Muîn…
Dipnotlar
[1] Hakka Sûresi, 19.
[2] Hakka Sûresi, 25-26.
[3] Buhârî, Vudû’ 31, Müslim, Tahâret 66.
[4] Ebû Dâvûd, Tahâret, 18.
[5] Tirmizî, Libâs, 37.
[6] Buhârî, Libâs, 39.
[7] Müslim, Hac 323-325.
[8] Müslim, Eşribe, 108.