İmam Fahreddîn er-Râzî (Rahimehullâh), Mâûn Sûresi’nde, münâfıkların cimrilik, namazı terk, namaz ve diğer ibadetlerde gösteriş, zekâtı terk ve hayır işlerinden kaçınmak gibi dört özelliğinden bahsedildiğini ifade etmiş, devamındaki Kevser Sûresi’nde ise bu özelliklerin zıttı olan dört üstün hasletin beyân buyurulduğunu belirtmiştir. Sûre-i celîlenin ilk âyet-i kerîmesinde cömertlik; ikinci âyet-i kerîmesinde namaza ve kulluğa devamın yanında ihlâs vurgusu ve riyâdan kaçınmaya yönelik tembihler yer almıştır.
Fahreddîn er-Râzî (Rahimehullâh), Allah Teâlâ’nın rızâsı yolunda yürüyen yolcuların üç ayrı derecede bulunduğunu ifade ettikten sonra, üçüncü dereceyi beyân ederken kurban ibâdeti bağlamında şu hususları kaydetmiştir: “Üçüncü derece, nefsi boş arzularından alıkoymak, onun kötü isteklerine engel olmak, kısaca şüphe ve haramlardan sakınmaktır. ‘Kurban Kes!’ âyeti de bu hâle işaret etmektedir. Bunun mânâsı, ‘Kalbindeki boş arzuları, kötü düşünceleri silip at!’ demektir.”[1]
Kurban ve Tevhîd
Tarihçesine bakıldığında kurban ibâdetinin Hazreti Âdem’in çocukları devrine kadar geriye gittiği görülür. İlerleyen asırlarda, hanîf dinin inanç ve ibâdet esaslarında görülen bozulmaların kurban ibâdetine sirayeti de örnekleriyle bilinen bir husustur. Nitekim Mekkeli müşriklerin âdeti olaran, putlara kurban hediye etme işi putperest toplumlar tarafından günümüzde de sürdürülmektedir.
İslâmiyet, kurban ibâdetiyle ilgili bu tür bâtıl inanışları tashîh etmiş, Allah Teâlâ’dan başkası için kurban kesmeyi şirk saymış ve böylece, bir yönüyle duyulara hitap eden bu müstesna ibâdetin tevhîd ile alâkasını sıklıkla vurgulamıştır.
Kurbanlık Hayvan Üzerine Tefekkür
Kurban ibâdetinin hikmetleri bağlamında, kitaplarımızda pek çok noktaya dikkat çekilmiştir. Kurban edilen hayvanın uhrevî durumuna dair açıklamalar ile konu çok daha farklı bir seviye ve zemine taşınmıştır. “Kurbanlarınızı sağlam, güçlü olanlardan seçin, çünkü onlar sırat köprüsünde sizin bineklerinizdir”[2] rivâyeti bu anlamda mühim bir mânâ ihtiva etmektedir. Hayvanların kazanacağı belirtilen bu uhrevî hususiyet üzerine yapılacak tefekkür, kurban ibâdetini hakkıyla îfâ eden bir mükellefin uhrevî mükâfatının derecesi hususunda önemli bir noktayı nazara vermektedir.
Tasavvuf ile ilgili çok çeşitli tanımlar yapılmıştır. “Allah Te‘âlâ’ya kurbiyet (yakınlık) yolunda çalışıp gayret göstermek, nefisle mücadele etmek ve güçlüklere sabretmek suretiyle rızâ-yı Hakk’a erişme yolu ve metodudur” şeklinde efrâdını câmi ağyarını mâni biçimde ortaya konulan tanımın merkeze aldığı “kurbiyet/ yakınlık” ile “kurban” ibâdetinin hedefi aynı noktada kesişmektedir.
Kurbanın hakikatini ifade eden, “(Câhiliyet ehli kestikleri hayvanların kanlarını Kâbe’ye bulaştırıyorlar ve bunu bir ibâdet sayıyorlardı. Hâlbuki) onların ne etleri ne de kanları asla Allâh’a ulaşacak değildir! Ve lâkin sizden O’na (ancak) takvâ (nedeniyle yapmış olduğunuz kurban ibâdeti) ulaşmaktadır.”[3] âyet-i kerimesinin vurguladığı mânâ, takvâ sahibi zümreler yetiştirmeyi hedefleyen tasavvuf ehli için bir mihenk niteliğindedir.
Kurbanın aynı zamanda tekbîr, yani Allah Te‘âlâ’yı zikretmek olması; Allah Te‘âlâ’ya tam mânâsıyla boyun eğmeyi, itaat ve teslimiyeti ifade etmesi gibi özellikleri, ehlullâh tarafından ayrı ayrı ele alınıp incelenmiştir. Hazreti İbrahim ve İsmail (Aleyhimesselâm)ın kurban kıssası da özellikle teslimiyete bakan yönüyle değerlendirilip mürşid ve mürid arasındaki münasebet bağlamında yorumlanmıştır.
Muhakkak ki ehl-i tasavvufun bu konuya dair îzâhları; zâhirden kopmadan, zâhir-bâtın dengesini usûl çerçevesinde kuran bir muhâkeme ve istidlâlin neticesidir.
Hızlı Kurban Bağışı
Bağışlamış olduğunuz kurbanlarınızın etleriyle, talebe ve ihtiyaç sahiplerine her gün 3 bin kişilik sıcak yemek ürettiğimiz iki ayrı aşevimizin bir yıllık et ihtiyacını karşılıyoruz. Kurban etlerinden hazırladığımız paketleri, gıda yardımlarımızın yanında medrese ve ihtiyaç sahibi ailelere düzenli olarak ulaştırıyoruz.
.
Kurbanınızın kesildiğine dair bilgilendirme mesajını vekâlet kaydınızı oluştururken belirtmiş olduğunuz numaranıza iletiyor, vekâletlerinizin okunduğu kesim videosunu sizlere ulaştırıyoruz.
.
Gelin bu yıl da talebe ve ihtiyaç sahibi kardeşlerimizi unutmayalım. Onları kurbanlarımızla bir kez daha hatırlayalım. Bağışlarınız için: 0850 811 77 77 ve online bağış
Dipnotlar
[1] Fahreddin er-Râzî, et-Tefsîrü’l-Kebîr Mefâtihu’l-Ğayb, 32/308.
[2] Ali el-Muttakî, Kenzu’l-Ummâl, 5/88, No. 12177.
[3] Hac Sûresi, 37.