Vefâtının sene-i devriyesi vesilesiyle Plevne kahramanı Gâzî Osman Paşa’yı hizmetleri ve mücadelesiyle hatırlıyor, hayırla ve minnetle yâd ediyoruz.
Asıl adı Osman Nuri olan Gâzî Osman Paşa, Tokat’ta doğmuştur. Küçük yaşlarından itibaren temel askerî eğitim veren okullarda ve Mekteb-i Harbiyye gibi üst düzey askerî eğitim veren okullarda yetişti. Osman Paşa, Kırım Harbi’nin cereyan etmesi üzerine Rumeli’deki orduya katıldı.
Kahramanlaşacağı Plevne müdafaasına kadar, Osmanlı’nın muhtelif topraklarında önemli vazifelerde bulundu. Takvimler 24 Nisan 1877 tarihini gösterirken Ruslar Osmanlı Devleti’ne karşı yeniden harp ilan ettiler. Osman Paşa bu günlerde Vidin’de bulunmaktaydı. Söz konusu saldırıları karşılamak üzerine 25.000 kişilik kolordusuyla Plevne’ye hareket etti. Tarihe 1. Plevne Muharebesi olarak geçen bu savaş neticesinde Ruslar büyük bir darbe yediler. Bu savaşla başlayan süreçte Osmanlı Devleti Ruslarla pek çok kez karşı karşıya geldi. 7-11 Eylül 1878 tarihleri arasında gerçekleşen 3. Plevne muharebesine Ruslar, Rumen desteğini de arkalarına alarak katılmışlardı; fakat sonuç yine hüsrandı. Bu muharebedeki başarı üzerine Osman Paşa’ya, ‘Gâzî’ unvanı verildi.
13 Eylül tarihine gelindiğinde Ruslar, arkalarına aldıkları Rumen desteğiyle beraber Plevne kalesini kuşattılar. Kararlıydılar; Gâzî Osman Paşa kumanda ettiği ordusunu iki kısma ayırmak suretiyle farklı bir taktik düşüncesindeydi fakat aradan geçen 3 koca ayın sonunda ortaya konulabilen bazı hamleler de artık son hamlelerden ibaretti. Gâzî Osman Paşa, Vid suyunu geçmeye çalıştığı esnada devam eden topçu atışı sırasında kendisine isabet eden şarapnel parçasıyla yaralandığından esarete mecbur oldu.
Esaretinin son bulmasının ardından saray içerisinde birçok önemli projelerde yer almış olan Gâzî Osman Paşa, Osmanlı hânedânının sevgisini kazanmış, 2. Abdülhamid Hân bu muhabbete bağlı olarak iki kızını onun oğullarıyla evlendirmiştir. 4 ya da 5 Nisan 1900 Cumâ gecesi vefât ettikten sonra Fâtih Sultan Mehmed Hân türbesinin yanına defnedilmiştir. Allah Rahmet eylesin.