Ramazan bayram günleri, kamerî aylardan Şevvâl’in ilk üç günü; kurban bayramı günleri ise, Zilhicce’nin 10.11.12.13. günleridir.
Sa’d bin Evs (Radıyallahü Anh)den rivayetle Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: “Ramazan bayramı günü olunca, melekler yol güzergâhları üzerine durup şöyle seslenirler:
— Ey Müslümanlar! Sonsuz kerem sahibi ve rahmeti bol olan Allah’a koşun.
Melekler seslenmeye devam ederler:
— Geceleri ibadetle geçirmek için teklif olundunuz ve siz de bunu yerine getirdiniz.
Gündüzleri oruçla geçirmeniz teklif edildi, bunu da yerine getirip oruç tuttunuz, Allah’a itaat ettiniz. İşte bütün bunlara karşılık mükâfatınızı alın.
Bayram namazı kılınınca da bir başka münadi şöyle seslenir:
—“Şüphesiz Rabbiniz hepinizi af ve mağfiretle mükâfatlandırdı. Geldiğiniz yere büyük
hediyelerle birlikte dönün. Böylece bugüne (bayram gününe) gökyüzünde hediyeli mükâfat günü ismi verilir.” (Münzirî, Tergîb ve Terhîb, 1646; Heysemî, Mecme’uz-Zevâid, 2:201)
Bayram Gecesini ve Gününü İbadetle Geçirmek
Ramazan bayramı gecesi, Şevval ayının ilk gecesi olup bu geceyi ibadetle geçirmek müstehaptır.
(1) Yatsı ve sabah namazını cemaatle kılarak.
Osman ibni Affân (Radıyallahü Anh)dan rivayetle Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: “Yatsı namazını cemaatle kılan kimseye, gecenin yarısına kadar namaz kılmış gibi sevap vardır. Yatsı ve sabah namazlarını cemaatle kılan kimseye ise, bütün gece namaz kılmış gibi sevap vardır.“ (Müslim. Mesâcid, 260; Tirmizî, Salât. 165; Ebû Dâvûd, Salât, 47)
(2) Nafile namaz kılarak varsa kaza namazı kılarak, Kur’ân-ı Kerîm okuyarak, Allahü Teâlâ’yı zikrederek, Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)e salevât getirerek, dua ederek ve diğer
ibadetlerle meşgul olarak geçirmek müstehaptır.
Ebû Ümâme (Radıyallahü Anh)den rivayetle Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: “Her kim sevabını Allâhtan bekleyerek (Ramazan ve Kurban) bayram(ının ilk) gecelerini, (yatsı ve sabah namazlarını cemaatle kılmak, Kur’ân-ı Kerîm, zikrullâh ve teheccüd namazı kılmak gibi ibâdetlerle) ihya ederse, bütün kalplerin öleceği günde onun kalbi ölmez (kalbini dünya sevgisi kaplamaz ve imanlı olarak ölür)!” (İbni Mâce, Sıyâm, 1782)
Sahîh olan görüşe göre, geceyi ihya etmiş olabilmek için büyük bir bölümünde ibadet etmek gereklidir. Bazı âlimler de, gecenin bir saati ibadetle geçirildiği takdirde gecenin ihya edileceğini söylemişlerdir.
Şöyle rivayet edilmiştir: “Her kim Ramazan ve Kurban bayramlarında bayram namazından evvel 400 kere:
لَا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
derse, Allahü Teâlâ onu 400 huri ile evlendirir ve sanki o, 400 köle azat etmiş sayılır. Allahü Teâlâ ona kıyamet gününde şehirler inşa edecek ağaçlar dikecek melekler vekil kılar.” (Sâfûrî, Nüzhetül-Mecâlis, s. 155)
Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) buyurdu ki: “Kim bayram günü 300 kere “sübhânellâhi ve bihamdihi” der ve sevabını ölmüş müslümanlara
bağışlarsa, her müminin kabrine 1.000 nur girer ve o kişi öldüğü zaman Allahü Teâlâ onun mezarına da 1.000 nûr gönderir.” (Taberânî, el-Evsât, 1/357)
Bayram Hazırlığı
(1) Gusül abdesti almak, dişleri fırçalamak ve misvak kullanmak, hoş koku sürünmek, varsa yeni yoksa giyilmesi mubah olan elbiselerden en güzel ve temizini giymek, yüce Allah’ın nimetlerine şükür için neşe ve sevinç göstermek, elden geldiği kadar fazla sadaka vermek müstehap ve güzel bulunmuştur.
(2) Ramazan bayramında, bayram namazından önce hurma gibi tatlı bir şeyin-tek sayı nispetinde-yenilmesi, Kurban bayramında ise namaz kılınmadıkça bir şey yenilmemesi müstehaptır.
Enes bin Mâlik (Radıyallahü Anh) şunu naklediyor: “Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem), Ramazan bayramı sabahı birkaç hurma yemeden evden çıkmazdı.”(Buhârî, ‘Îdeyn, 4)
(3) Bayram günlerinde karşılaştığı mümin kardeşlerine güler yüz göstermesi, bayramlarını tebrik etmesi, görüşüp musâfaha yapması ve birbirlerine: “Allah bizi ve sizi bağışlasın” yahut “Yüce Allah bizden ve sizden kabul buyursun” şeklinde duada bulunması da müstehaptır.
(4) Bayram namazlarına giderken vakarlı olmak ve adımların çok olması için yolu uzatarak gitmek çok sevaptır. Eğer tek yol varsa, hiç olmazsa giderken yolun bir tarafından gitmeli, gelirken de diğer tarafından gelmelidir.
(5) Bayram namazından önce fıtır sadakasını (fitreyi) vermeyi unutmamalıdır.
(6) Ramazan bayramı gecesinde güneşin batışından itibaren imam bayram namazını kıldırmaya kakıp iftitah tekbirini alıncaya geçen zaman içinde tekbir getirmek müstehaptır. Bayram namazına giderken gizlice, Kurban bayramında ise açıkça tekbir alınması müstehaptır.
Hanefîlerce söylenmesi müstehap olan tekbir şöyledir:
ُاَللَّهُ اَكْبَرُ اَللَّهُ اَكْبَرُ لَا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ اَللَّهُ اَكْبَرُ اَللَّهُ اَكْبَرُ وَلِلَّهِ الْحَمْد
(7) Şevval ayının 1. günü olan bayram günü hariç altı gün oruç tutmak müstehaptır.
Ebû Ümâme (Radıyallahü Anh)den rivayetle Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: “Herkim Ramazan orucunu tutar sonra da ona Şevvâl’den altıyı eklerse, bütün seneyi oruç tutmuş gibi olur.”(Müslim, Sıyâm, 204; Tirmizî, Savm, 53)
