el-Kāmûsu’l-Muhît’in tercümesi Okyânûs’ta Mütercim Âsım Efendi, “eş-Şimâl” (الشِّمَال) kelimesinin çoğulu olan “eş-Şemâil” (الشَّمائِل) hakkında, “Huy ve tabiat manasındadır” demektedir.[1] Lügatte “huy, seciye, ahlâk” anlamı verilen “Şemâil” kelimesine âlimlerimiz ıstılahta: “Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in bedenî/fizikî ve ahlakî özelliklerini anlatan hadîs-i şerîfler ve bu tür hadîs-i şeriflerin derlendiği eserler” anlamını vermişlerdir.
Peygamber Efendimiz (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem)in üstün özelliklerinin yanı sıra, fizikî özelliklerini bilmenin de ona muhabbet duyma konusunda tesirli olduğu açıktır. Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in şemâili hakkında detaylı malûmata ve ilgili konu başlıklarına ulaşmak için tıklayınız.
Hilye-i Şerîfi Rivâyet Eden Sahâbîler
Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in şemâili (bedenî/fizikî ve ahlakî özellikleri) ile ilgili birçok rivâyet nakleden Ashâb-ı Kirâm arasından, Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in sadece hilyesi (bedenî/fizikî özellikleri) ile ilgili bilgi verenlerin sayısı da oldukça fazladır.[2] Bunlar arasında: Hazreti Ali, Hazreti Âişe, Hazreti Enes ibni Mâlik, Hazreti Ebû Hüreyre, Hazreti Berâ ibni Âzib, Hazreti Hind ibni Ebî Hâle, Hazreti Cabir ibni Semüre, Hazreti Abdullah ibni Abbas, Hazreti Ebü’t-Tufeyl, Hazreti Ebû Ümâme, Hazreti Abdullah ibni Ömer, Hazreti Sa‘d ibni Ebî Vakkâs, Hazreti Abdullah ibni Büreyde, Hazreti Ebû Cühayfe, Hazreti Adda ibni Hâlid, Hazreti Hureym ibni Fatik, Hazreti Hakîm ibni Hizâm, Hazreti Muarrız ibni Muaykıb ve Hazreti Ümmü Mâbed (Radıyallâhu Anhum) bulunmaktadır.[3]
Hazreti Ali ve Hazreti Hind ibni Ebî Hâle’nin Rivâyetleri
Zikrettiğimiz Ashâb-ı Kirâm arasından, Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in hilyesini uzunca anlatan Ali (Radıyallâhu Anh)[4] ile Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in üvey oğlu Hind ibni Ebî Hâle (Radıyallâhu Anh)ın[5] rivayetleri ayrıca ehemmiyet arz etmektedir. Hind ibni Ebî Hâle (Radıyallâhu Anh), güzel ifade kabiliyeti ve insanların özelliklerini anlatmadaki mahareti sebebiyle Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in hilyesi hususunda diğer sahâbîlerin müracaat ettiği kimse olmuştur.[6]
Nitekim Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in torunu Hasan (Radıyallâhu Anh), akraba bağı olarak dayısı da olan Hazreti Hind (Radıyallâhu Anh)a giderek kendisinden Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in hilyesini anlatmasını talep etmiş; o da kendisine detaylı bir şekilde anlatmıştır.[7]
Hind ibni Ebî Hâle (Radıyallâhu Anh)ın rivâyet ettiği ve hilye-i şerîf levhâ ve örneklerinin temelini teşkil eden anlatıma ulaşmak için tıklayınız.
Dipnotlar
[1] Mütercim Âsım Efendi, el-Okyânûsü’l-Basît fî Tercemeti’l-Kāmûsi’l-Muhît, c. 5, s. 4582.
[2] Kadı İyaz, eş-Şifâ bi Târif-i Hukûki’l-Mustafa (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), s. 100.
[3] eş-Şifâ, s. 101-102; Ali Yardım, Peygamberimiz’in Şemâili, s. 47.
[4] et-Tirmizî, eş-Şemâil, Hadîs-i Şerîf No. 5-6.
[5] et-Tirmizî, eş-Şemâil, Hadîs-i Şerîf No. 7.
[6] et-Tirmizî, eş-Şemâil, Hadîs-i Şerîf No. 7; İbrahim ibni Muhammed el-Bâcûrî, el-Mevâhibü’l-Ledünniyye ‘ale’ş-Şemâil el-Muhammediyye, s. 55; İbn Hacer el-Askalânî, el-İsâbe fî Temyîzi’s-Sahâbe, c. 11, s. 255.
[7] et-Tirmizî, eş-Şemâil, Hadîs-i Şerîf No. 7; el-Mevâhibü’l-Ledünniyye, s. 55.
Rivâyette yer alan ve Hasan (Radıyallâhu Anh)’ın ‘dayım’ şeklinde tanımladığı Hind ibni Ebî Hâle (Radıyallâhu Anh), Hatice (Radıyallâhu Anhâ) vâlidemizin, Peygamber Efendimiz (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) ile izdivâcından evvel doğmuş bir oğlu olup bu yolla Fâtıma (Radıyallâhu Anhâ) vâlidemizin üvey kardeşidir. Bu zât genç yaşta Müslüman olmuş ve Peygamber Efendimiz (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem)in terbiyesinde yetişmiş, konuşmasının güzelliğiyle şöhret bulmuştur. Medine’ye hicret edenler arasında bulunup ‘Muhâcirûn’dan olma şerefine erişmiş, Bedir ve Uhûd gazvelerinde de yer almıştır. Cemel vakasında şehîd olmuştur.
