Vefâtının sene-i devriyesi vesilesiyle Sultan 4. Mehmed Hân’ı hizmetleriyle hatırlıyor, hayırla ve minnetle yâd ediyoruz.
19. Osmanlı padişahı ve 86. İslâm halifesi olan Sultan 4. Mehmed Hân, 2 Ocak 1642 tarihinde İstanbul’da doğdu. Babası Sultan İbrahim, annesi Valide Turhan Sultan’dır. Onun doğumu hanedanı çok mutlu etti. Doğumu şerefine şenlikler düzenlendi.
Annesi tarafından çok iyi yetiştirildi. İmam Şâmi Yûsuf Efendi ve Şâmi Hüseyin Efendi gibi büyük âlimlerin rahle-i tedrîsâtından geçti. Maneviyat sahibi bir kimseydi. Namazlarını cemaatle kılma konusunda son derece hassastı.
Sultan 4. Mehmed Hân, babası Sultan İbrahim’in tahttan indirilmesi üzerine, 7 yaşında tahta çıktı. Tahta çıktığında mevcut durum karışıktı. Çanakkale Boğazı, Venediklilerin ablukası altındaydı. İçişlerinde çekişmeler söz konusuydu ve bir yandan da Celâlî isyanları devam ediyordu.
Saltanat Devrinin Gelişmeleri
Saltanat vetiresi, Osmanlı tarihinin zor dönemlerinden birine tevafuk etmişti. Devlet; siyâsî, idârî ve ekonomik yönden çok zayıf bir durumdaydı. Her alanda ciddi tedbirler alınması elzemdi. 1652 senesinde Tarhuncu Ahmed Paşa, sadrazamlık vazifesine getirildi; önemli tedbirler alınıp derhâl uygulamaya konuldu.
Osmanlı-Lehistan ve Osmanlı-Rus savaşlarında büyük başarılar elde edilmesine rağmen 2. Viyana kuşatmasının başarısızlıkla sonuçlanması, onun da sonu oldu. Osmanlı düşmanları ittifaka giriştiler. Avusturya, Lehistan ve Venediklilerden oluşan “Kutsal İttifak” ordusu ile Osmanlı ordusu karşı karşıya geldi. Mohaç savaşının mağlubiyetle neticelenmesi sebebiyle Sultan 4. Mehmed Hân 1687 senesinde tahtı, kardeşi 2. Süleyman’a bırakmak zorunda kaldı. Padişahın saltanatı 39 sene sürdü. Bu uzun saltanat süresiyle, Kanûnî Sultan Süleyman Hân’dan sonra, en uzun saltanat süren padişah olarak tarihe geçti.
Tahttan İndirildikten Sonraki Hayatı ve Vefâtı
Sultan 4. Mehmed Hân tahttan indirildikten sonra iki oğluyla beraber Edirne Sarayında tutuldu. Burada 6 Ocak 1693’te vefat etti ve cenazesi Eminönü Yeni Camii Turhan Valide Sultan türbesine, annesinin yanına defnedildi. Oğullarından 2. Mustafa ve 3. Ahmed de padişahlık yapmıştır. Mevlâ Teâlâ rahmet eylesin.