İslam dini, kulların manevi olarak kendilerini yenilemelerine, Allah’ın rızasını kazanmalarına vesile olacak belirli zaman dilimlerini özellikle vurgulamıştır. Bu mübarek zaman dilimlerinden biri de “Üç Aylar” olarak bilinen Recep, Şaban ve Ramazan aylarıdır. Bu aylar, müminlerin ibadetlerini artırması ve Rab’lerine yaklaşması için büyük bir fırsat sunar. İşte bu mübarek ayların önemi, Kur’an-ı Kerim’deki ayetler ve Peygamber Efendimiz’in (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) hadislerinde bolca vurgulanmıştır.
Kur’an-ı Kerim’de Geçen Üç Aylar Vurgusu
Kur’an-ı Kerim’de üç ayların ismi açık bir şekilde geçmese de bu ayların faziletini destekleyen genel kaideler bulunmaktadır. Recep ayı çoğu âlim tarafından “Haram Aylar” olarak anılan aylardan biri olarak kabul edilir. Haram aylarla ilgili olarak Allah Teâlâ, Tevbe Suresi’nde şöyle buyurmaktadır:
“Gökleri ve yeri yarattığı gün Allah’ın yazısında ayların sayısı on ikidir. Bunlardan dördü haram aylardır…”[1]
Haram ayların kutsallığı ve bu aylarda işlenen iyiliklerin kat kat sevapla mükâfatlandırılması ışığında Recep ayı, diğer iki ayı da manevi bir atmosferle kuşatır.
Peygamber Efendimiz’in (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) İfadeleriyle Üç Aylar
Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), üç ayların fazileti hususunda çeşitli ifadelerde bulunmuştur. Âlimlerin de desteğiyle bu aylar, ibadet ve tefekkür zamanı olarak öne çıkarılmıştır.
Bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmaktadır:
“Allah’ım! Recep ve Şaban aylarını bize mübarek eyle ve bizi Ramazan’a ulaştır.”[2]
Bu dua, üç ayların ilk ikisi olan Receb ve Şa‘ban’ın, Ramazan’a bir hazırlık dönemi olduğuna işaret eder. Recep ve Şa‘ban aylarında ibadetlere yoğunluk verilmesi, mümini Ramazan’ın bereketine daha iyi bir şekilde hazırlar.
Bir başka hadîs-i şerîfte ise Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), şöyle buyurmaktadır:
“Recep Allah’ın ayıdır, Şaban benim ayımdır, Ramazan ise ümmetimin ayıdır.”[3]
Bu hadis, her bir ayın manevi boyutunu ve işlevini ifade eder. Recep ayında tefekkür ve istiğfar yoğunlaşırken, Şa‘ban ayında ibadet ve nafile oruçlar artar. Ramazan ise küllî rahmetin ve bereketin yağdığı zirve noktadır.
İbadetlerle İhya Edilecek Aylar
Üç aylar, bir müminin manevi hayatını yenilemesi ve Allah’a yaklaşması için çeşitli ibadetlerle zenginleştirilmelidir. Özellikle oruç, namaz, zikir ve dua bu ayların en önemli ibadetlerindendir.
- Nafile Oruçlar: Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), Şaban ayında sıkça oruç tuttuğu bilinmektedir. İbn Abbas (Radiyallâhu Anh), naklettiği bir hadîs-i şerîfte Peygamberimiz’in (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), Şa‘ban ayında Ramazan’a hazırlık mahiyetinde çokça oruç tuttuğunu rivayet eder.[4]
- Gece Namazları: Üç aylarda, özellikle Recep ve Şa‘ban aylarında gece namazlarına devam edilmesi, mümini Allah’ın rızasına daha da yaklaştırır.
- Zikir ve Dua: Allah’ı anmak ve dua etmek, bu ayların manevi atmosferini daha da derinleştirir. Özellikle istiğfar ve tövbe duaları, bu ayların en anlamlı ibadetlerindendir.
Berâ’et Kandili ve Mi‘râc Kandili’nin Önemi
Üç aylar, aynı zamanda iki büyük kandil gecesini de içerir: Miraç Kandili ve Berat Kandili.
- Miraç Kandili, Peygamber Efendimiz’in (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) mücizevî gece yolculuğunu anma vesilesidir. Bu gece, Allah’ın âyetlerinin tefekkür edilmesi ve namaza daha büyük bir hassasiyetle devam edilmesi için fırsat sunar. Zira beş vakit namaz, Efendimiz’in (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) Rabb’i ile gerçekleştirdiği bu mukaddes buluşmada farz olmuştur.
- Berâ’et Kandili, Şaban ayının 15. gecesi olup kulların günahlardan arınma ve bağışlanma dileğinde bulunduğu bir gecedir. Bu geceye bereketi ve fuyuzâtı, günahların affı ve kulların temize çıkarılması sebebiyle Berâ’et Gecesi ve kulların bolca ihsana kavuşmaları nedeniyle de Rahmet Gecesi gibi adlar da verilmiştir
Üç aylar, manevi bir yenilenme ve Allah’a yaklaşma dönemidir. Recep ayında başlayan bu kutsal atmosfer, Şa‘ban ayında artarak devam eder ve Ramazan ayında doruk noktasına ulaşır. Kur’an-ı Kerim’deki genel ilkeler ve Peygamber Efendimiz’in (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) hadisleri, bu ayların önemini anlamamızı sağlar. Her bir mümine düşen, bu özel zamanları ibadetle, tefekkürle ve hayırlı amellerle ihya etmektir.
Dipnotlar
[1] Tevbe, 36.
[2] Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, 1/259
[3] Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ, 1/423
[4] Buhari, Savm, 52
