Haram aylardan olan Zilhicce ayı, pek çok fazîlete sahip, fırsat bilinip âzamî istifade edilmesi gereken mübârek bir aydır. Zilhicce ayının fazîletleriyle ilgili geniş malûmata ve başta orucu olmak üzere fazîletli amelleri ile ilgili bilgilere Zilhicce ayı arşivimizden ulaşabilirsiniz.
Mevlâ Te‘âlâ, Kur’ân-ı Kerîm’de ayların on iki olduğunu beyan ettikten sonra, bunlardan dördünün haram ay olduğunu ilân ile ayrı husûsiyetlerinin bulunduğunu bildirir. Hicrî ayların sonuncusu olan Zilhicce de haram aylardan olup bilhassa ilk on günü büyük fazîlet ve bereketlerle nûrlandırılmıştır.
Kur’ân-ı Kerîm’de Haram Aylar
“Şüphesiz Allâh katında ayların sayısı, Allâh’ın (değişmez) kitabı (olan Levh-i Mahfûz’u)nda ay olarak (hiçbir fazlalık bulunmaksızın tamı tamına) on ikidir ki, haram olan dört de onlardandır.”[1]
“Âyet-i kerîmede bahsi geçen dört haram ayın üçü; hicrî senenin on birinci, on ikinci ve birinci ayları olan; Zilka‘de, Zilhicce ve Muharrem-i şerîftir ki, bunlar peş peşedir. Tek olan diğeri ise Cemâziyelâhir ile Şa‘bân-ı şerîf arasında bulunan Receb-i şerîftir.”[2]
Kur’ân-ı Kerîm’de haram ayların hürmetine riayetin önemi ve diğer konularda mühim uyarılar yer almakta, bu âyet-i kerîmelerden birinde şöyle buyurulmaktadır:
“Artık (kendilerinde müşriklere serbest dolaşım hakkı tanınan) o haram aylar sıyrıl(ıp çık)ınca (hill veya harem demeden) o (söz boza)nları bulduğunuz her yerde o müşrikleri öldürün, onları yakalay(ıpesir al)ın, kendilerini hapsedin (ve memleketlerde rahat dolaşımlarına mâni olun )!”[3] Konuya müteallik bir başka âyet-i kerîmede de: “O (umreyi kaza etmek için Hudeybiye senesi Mekke’ye girdiğiniz) haram ay (olan Zilka‘de’nin hürmetini ihlâl etmeniz), o (onların sizi umreden men ettiği aynı) haram ay(ın yasaklığını korumamaların)a karşılıktır.”[4]
Haram aylara hürmeti gündeme getiren diğer bir âyet-i kerîmenin hitabı da şöyledir: “(Habîbim!) sana o haram aydan; ondaki çarpışma(nın sorumluluğun)dan soruyorlar. De ki: ‘Onda savaşmak büyük (bir günah ve cürüm)dür.”[5]
Âyet-i kerîmelerden de anlaşıldığı üzere, haram aylar konusu, kaydetmiş olduğumuz âyet-i kerîmelerde ve konuya temas eden diğer âyet-i kerîmelerde[6] genel olarak savaş hukuku bağlamında gündeme getirilmiştir. Müfessirlerimiz, haram aylarda savaşmanın yasaklığı yönündeki nehyin daha sonra nesh edildiği görüşündedir. Bununla beraber, söz konusu hukukî hüküm nesh edilmişse de, mezkûr ayların fazîleti baki kılınmış ve ayrı bir lütuf olarak ümmet-i Muhammed’in istifadesine sunulmuştur.
Haram Aylar İçerisinde Zilhicce’nin Husûsî Fazîleti
İslâm âlimleri, haram ayların genel fazîletinin yanı sıra, Zilhicce ayının husûsî fazîletine özellikle dikkat çekmişlerdir. Nitekim başlı başına Hac ve kurban ibâdetleri için tayin edilmiş vakit olması dahi bu ayın büyüklüğü için ziyadesiyle kâfidir. Bununla beraber, ilk on gününün (ve gecelerinin): “Andolsun (tan yerinin ağarma vakti olan) o fecre! O çok kıymetli on geceye de!”[7] şeklinde yemin edilen on gece olduğu da belirtilmektedir.[8]
İmam Mücâhid (Rahimehullâh)dan nakledilen bir görüşe göre, âyet-i kerimedeki “fecr”den maksat, Kurban Bayramı sabahıdır.
İmam Dahhâk ve İbni Müzâhim (Rahimehumellâh)ın beyanlarına göre, âyet-i kerîmedeki fecr lafzı, Zilhicce’nin ilk gününün sabahını ifade etmektedir.
Ebü’z-Zübeyr (Radıyallâhu Anh)ın, Câbir (Radıyallâhu Anh)dan rivâyet ettiğine göre, âyet-i kerimedeki sabahtan maksat Arefe gününün sabahı, on gecelerden murat ise Zilhicce’nin ilk on gecesidir. Hâfız Ebû Mûsâ el-Medînî (Rahimehullâh)ın et-Terğîb ve’t-Terhîb isimli eserinde dikkat çektiğine göre, bu mana müfessirler katında makbul bir manadır.
Zilhicce Ayının Fazîletini Beyân Eden Hadîs-i Şerîfler
Ebû Sa‘îd (Radıyallâhu Anh)dan rivâyet edilen bir hadîs-i şerîfte Rasûlüllâh (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: “Ayların efendisi Ramazân ayıdır. (Kendisinde işlenen günahların) haramlık (ve yasaklık konusunda en büyük cezalara sebep oluşu) bakımından ayların en büyüğü ise Zilhicce’dir.”[9]
Ebû Hureyre (Radıyallâhu Anh)ın Rasûlüllâh (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)den rivâyetinde ise konuyla ilgili şöyle buyurulmuştur: “Allah Te‘âlâ, zaman(dan birkısm)ı(nı diğerlerine karşı) seçmiştir. Allah Te‘âlâ’nın zamanlar içerisinde en sevdiği dönem haram aylardır. Allah Te‘âlâ’nın (o haram) aylar içerisinden en sevdiği (ay) Zilhicce’dir. Allah Te‘âlâ’nın Zilhicce’den en çok sevdiği (bölüm) ise o ayın ilk onudur.”[10]
Zilhicce ayının fazîletleriyle ilgili geniş malûmata ve başta orucu olmak üzere fazîletli amelleriyle ilgili bilgilere Zilhicce ayı arşivimizden ulaşabilirsiniz. Bu mübârek ayın fazîlet ve bereketinden âzamî istifâdenizi dileriz.
Dipnotlar
[1] Tevbe Sûresi:35’ten.
[2] Kur’ân-ı Mecîd ve Tefsirli Meâl-i Âlî’si, Tevbe Sûresi 35. âyet-i kerîme tefsiri.
[3] Tevbe Sûresi: 5’ten.
[4] Bakara Sûresi:194’ten.
[5] Bakara Sûresi:217’den.
[6] Bkz. Tevbe Sûresi:2; Mâide Sûresi:2 ve 97.
[7] Fecr Sûresi:1-2.
[8] “Bu on gecenin, muharremin başındaki ve ramazanın sonundaki geceler olduğu hakkında rivâyetler de vardır.” (Kur’ân-ı Mecîd ve Tefsirli Meâl-i Âlî’si, Fecr Sûresi Tefsirli Meâli)
[9] el-Beyhakî, Şu‘abü’l-Îmân, No. 3364, 5/242-243; İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, No. 5508, 1/476.
[10] el-Beyhakî, Şu‘abü’l-Îmân, No. 3455, 7/330-331.