Türkler Anadolu’ya yönelik akınlarını Büyük Selçuklular döneminde daha plânlı bir şekilde sürdürmüşlerdir. Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey güçlü bir orduyu Anadolu’ya göndermiş; bunun üzerine, Bizans İmparatorluğu da Türkleri durdurmak için harekete geçmiştir.
17 Eylül 1048 tarihinde, Selçuklular ile Bizanslılar arasında yapılmış olan meydan muharebesi, iki ordunun karşı karşıya geldiği Erzurum Hasankale’ye (Pasinler) nispetle, Hasankale (Pasinler) Zaferi olarak anılmıştır.
Hasankale Zaferi, Bizanslılarla yapılan ilk büyük meydan muharebesidir. Ayrıca Bizans’ın gücünü anlamak amacıyla yapılan bir savaştır. Selçuklu ordusu 18 Eylül 1048 tarihinde Pasinler (Hasankale) Ovasında Rum, Ermeni, Gürcü ve Abazalardan kurulu 50 bin kişilik Bizans ordusuyla karşılaştı. Selçuklu ordusuna Tuğrul Bey’in üvey kardeşi olan İbrahim Yınal Bey’le amcasının oğlu Kutalmış kumanda ediyordu.
Sabahtan akşama kadar süren bu muharebede, savaş bozkır taktiği ile kazanılmış ve böyle bir taktiğe alışık olmayan rakiplerin yok edilmesiyle sonuçlanmıştır.
Bozkır Taktiği
Bu stratejide düşman ile vücut teması sağlanmıyordu. Düşman kuvvetlerine ok atım mesafesi olan 40-50 metre mesafede konuşlanan (mevzilenen) atlı birlikler, bir halka şeklinde sürekli hareket hâlinde oluyordu. En önde olanlar oklarını attıktan sonra yerini ardından gelenlere bırakıyor ve döngü tekrar başa dönene dek okunu yayına yerleştirirken dinlenme fırsatı buluyordu. Yarım Çark taktiği diye de isimlendirilmiştir. Hun, Göktürk, Uygur, Gazneli, Karahanlı ve Selçuklu tarafından birçok harpte kullanılmış bir yöntemdir.
Bizans ordusuna kumanda eden Gürcü kökenli Liparit tutsak edilip ordusu yok edilmiştir. İbrahim İnal Bey, bu başarısından dolayı Tuğrul Bey’in kendisine vermek istediği büyük maddî hediyeleri kabul etmediği gibi, Tuğrul Bey de Liparit’in salıverilmesi için teklif ettiği büyük fidyeyi kabul etmeyerek Liparit’i bazı şartlar koşarak salıvermiştir.
Bu zaferden sonra Türkler Anadolu’nun içlerine kadar ilerlemişlerdir. Zaferin kazanılmasıyla Anadolu kapıları Türklere aralanmıştır.
