Kelime-i Tayyibi
(لاَ اِلٰهَ اِلاَّ اللهُ)
çok zikir edelim. İsm-i Celâli’de çok söylemelidir. Besmele söylemek, hamdele söylemek, tekbir getirmek hep zikirdir. Tekbir
(اَللهُ اَكْبَرْ)
“Allah en uludur.” Demektir. Namaza dururken
اَللهُ اَكْبَرْ
demekle emrolunduk. Bunu söylemekle Allah-u Teâlâ’nın hiçbir mahlûkun ibadetine muhtaç olmadığı insanların namazlarının ona faidesi olmayacağı bildirilmektedir. Namaz içerisinde getirmiş olduğumuz tekbirler ise : “Allah-u Teâlâ’ya yakışır bir ibadet yapmaya liyakât ve gücümüz olmadığını” gösterir. Rukuda söylemiş olduğumuz tesbihlerde bu mana bulunduğundan rukudan sonra tekbir emrolunmadı. Secde tesbihlerinden sonra tekbir emrolundu.
Çünkü secde, tevazu ve aşalığın en ziyadesi, zillet ve küçüklüğün son derecesi olduğundan bunu yapınca hakkıyla tam ibadet etmiş sayılabilir. Bu düşünceden korunmak için secdelerde, yatıp kalkarken tekbir söylemek sünnet olduğu gibi secde tesbihlerinde (alâ) demek emrolundu. Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) bir hadis-i şerifinde: (Farz namazdan sonra otuz üç tesbih, otuz üç tahmid, otuz üç tekbir ve bir de tehlil) emretmiştir.
Bunun sebebi, bu fakirin anladığına göre, namazdaki kusurlar tesbih (Subhanellâh) ile örtülür. Layık olan tam ibadet yapılamadığı bildirilir. Tahmid (Elhamdulillâh) ile, namaz kılmakla şereflenmenin onun yardımı ve eriştirmesiyle olduğu bilinerek bu büyük nimete şükür ve hamd edilir. Tekbir (Allah-u Ekber) ile de ondan başka ibadete layık kimse olmadığı bildirilir.
Yapılan ibadetlerin tazimi Mevlâ’yadır. Mevlâ Teâlâ cennetlere muhtaç değildir. Cehennemden korkmaz ibadetlere de ihtiyacı yoktur. Onun istediği tazimdir. Cahiliyet zamanında kurban kesiyorlar ve kanlarını putlarına ve Kâbe’nin duvarına sürerek Allah’a yakınlık kastediyorlar ve kurbandan maksadın: “Etini fukaraya vermek ve kanını Kâbe’ye sürmek” olduğunu söylüyorlardı. Bunun üzerine Mevlâ Teâlâ buyurdu:
لَنْ يَنَالَ اللّٰهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَٓاؤُ۬هَا وَلٰكِنْ يَنَالُهُ التَّقْوٰى مِنْكُمْۜ ..﴿ ٣٧﴾
“Elbette ki onların ne etleri ve ne de kanları Allah’a erecek değildir. Velâkin ona sizden takva erecek” (Hacc Suresi:37)
Mevlâ tazim-i, saygıyı seviyor.