Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) âlemlere rahmet olarak gönderilmiştir. Yaratılmışların efdali olduğuna dair sayısız delil mevcuttur. Bu sebeple, ümmet-i Muhammed onun hususiyetlerini kaydedip sonraki asırlara taşıma konusunda hassas davranmışlardır. Bu yaklaşım doğrultusunda Şemâil-i Şerîf ile ilgili çalışmalar kitâbiyât alanında mühim bir yer tutar.
Nitekim günümüze kadar birçok âlim Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in şemâilini ele alan eserler yazmıştır. Bununla birlikte bu alanın en önemli eseri, Kütüb-i Sitte musanniflerinden İmam et-Tirmizî (Rahimehullâh)ın (v. 279) tasnif ettiği “eş-Şemailü’n-Nebeviyye ve’l-Hasâilü’l-Mustafaviyye” adlı eseridir.
Bu alanda ilk tasnif edilen eser olduğu düşünülen bu kitabında İmam et-Tirmizî (Rahimehullâh), elli altı başlık (konu) altında dört yüzden fazla hadîs-i şerîf zikretmiştir. Bu başlıklar altında getirdiği hadîs-i şerîflerde Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in hilyesi (bedenî/fizikî) görünüşü, peygamberlik mührü, kıyafeti, parmağına taktığı yüzüğü, başına sardığı sarığı, kuşandığı kılıcı, miğfer ve zırh gibi silahları, yemesi içmesi, oturması, yaslanması, konuşma şekli, şakalaşma ve tebessüm ve gülüşü, uykusu, namazı ve genel olarak ibadetleri, ahlâkı, hacamat yaptırması, maişet (geçim) şekli, yaşı, vefâtı, geriye bıraktığı miras ve son olarak da rüyada görülmesi konuları üzerinden Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in şemâilini anlatmaktadır.
Ümmetin Kitaba Verdiği Değer
Ümmet-i Muhammed, alanında en mükemmel kitap olarak değerlendirilen bu kitaba büyük önem vermiş ve ulemâ bu eser üzerine pek çok şerh, hâşiye ve ihtisâr çalışmaları yapmıştır.
Osmanlı ecdâdımız da esere büyük kıymet vermiş, hâlâ örnek olarak gösterilen hususî taşbaskılar yaptırarak muhafaza etmiş ve okunup okutulması konusunda daima teşvik edici olmuşlardır.
İmam et-Tirmizî (Rahimehullâh), Hazreti Peygamber (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in şemailine dair kaydetmiş olduğu rivâyetlerle ilgili olarak, yeri geldikçe fıkhî bazı mütalâalarda da bulunmak suretiyle eserini birçok açıdan zenginleştirmiş ve ümmetin istifadesine sunmuştur.
İmam et-Tirmizî (Rahimehullâh)ın Şemâil-i Muhammediyye adlı eseri üzerinden hazırladığımız Şemâil-i Şerîf arşivimize ulaşmak için tıklayınız.