Zât-ı Risâlet Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in hayatı; onun yüce ahlâkını ve üstün kişiliğini serdeden nihayetsiz örnekler ile doludur. Hiç şüphesiz ki o, bütün insanlığa gönderilmiş en güzel örnektir. Kıyamete kadar da en güzel örnek alınacak tek şahsiyettir. Biz ümmetine düşen görev onun ahlâkını özümsemek, hayatından ibretler almak, yaşam şeklimizi onun sünnet-i seniyyesine göre biçimlendirmeye gayret göstermektir. Zira Yüce Kitabımız Kur’ân-ı Kerîm’i en doğru şekilde anlayan ve öğreten O’dur. Adeta O, Kur’ân-ı Mübînin tecessüm etmiş hâlidir.
Nitekim Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in ahlâkı “Kur’ân Ahlâkı” olarak tarif edilmiştir. Onun ahlâkını soranlara Hazreti Âişe (Radıyallâhu Te‘âlâ Anhâ) annemiz: “Siz Kur’ân okumuyor musunuz? Yüce Peygamberin ahlâkı, Kur’ân idi”[1] buyurmuştur.
Hazreti Âişe (Radıyallâhu Anhâ) bu sözüyle; Kur’ân- Kerîm’in öğrettiği ahlâk prensiplerine riayetini, güzel huy ve davranışlarla ahlâklanmış bulunduğunu ve Kur’ân-ı Kerîm’in emir ve yasaklarını özümseyip bilfiil uyguladığını anlatmayı murad etmiştir.”[2]
Allah Te‘âlâ: “Sen elbette yüce bir ahlak üzeresin”[3] âyet-i celîlesi ile Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in ahlâkının “Kur’ân Ahlâkı” olduğunu onaylamış ve O’nu taltif etmiştir.
Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem): “Ben ancak güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim”[4] buyurmuşlardır.
Kâinatın Efendisi (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), kılık kıyafet, yeme içme ve benzeri konuların adabını bizlere öğrettikleri gibi; yemek öncesi ve sonrası el yıkama nezaketini de bizzat uygulayarak öğretmişler ve tavsiyede bulunmuşlardır. Bir hadisi şeriflerinde: “Allah (Te‘âlâ) naziftir, nezafeti sever”[5] buyurmaktadır. Diğer bir hadîs-i şerîfte ise: “Temizlik imanın yarısıdır”[6] buyurmaktadır.
Yemekten Önce ve Sonra Elleri Yıkamak
Yemek öncesi ve sonrası ellerimizi yıkamamız temizlik ve sağlık açısından çok önemlidir. Zira ellerimiz vücudumuza mikrop bulaşmasına sebep olan en önemli uzuvlardan birisidir. Farkında olmadan tuttuğumuz ve dokunduğumuz şeyler sebebiyle ellerimize mikrop ve benzeri şeylerin bulaşma olasılığı yüksektir. Bu sebep ile Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), yemek öncesi ve sonrasında ellerini yıkamışlar, bu hususta tavsiyede de bulunmuşlardır.
Nitekim bir hadîs-i şerîflerinde şöyle buyurmuşlardır: “Elindeki yemek bulaşığını yıkamadan yatan kimse, eğer gece başına bir sıkıntı gelir ise, bu durumda hatasını başkasında değil, kendisinde arasın.”[7]
Selmân-ı Fârisî (Radıyallâhu Anh) anlatıyor: “Sevgili Peygamberimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem): ‘Yemeğin bereketi; hem yemekten önce, hem de yemekten sonra elleri yıkamaktadır’ buyurdular.” [8]
Konuyla ilgili bir başka rivayette de şöyle nakledilmiştir: “Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in bir mendili vardı, abdest aldığı veya ellerini yıkadığı vakit onun ile kurulanırdı.”[9]
Abdestsizken Yemek ve İçmek Mubahtır
İbnü Abbas (Radıyallâhu Anh) anlatıyor: “Bir gün hela ihtiyacını giderdikten sonra yerine oturan Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)e yemek ikram edilmiş ve (Abdestsiz iken yemek yemeyeceği zannına kapılarak) kendilerine: ‘Abdest suyu getirelim mi, Ey Allah’ın Peygamberi?’ denilince: ‘Ben ancak namaz kılacağım zaman abdest almak ile emir olundum’ buyurmuşlardı.”[10]
Yine İbnü Abbas (Radıyallâhu Anh) anlatıyor: “Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) bir gün hela ihtiyacını gidermek için çıkmışlardı. Döndüklerinde ise onun için bir sofra hazırlanmıştı. Yemek öncesinde kendilerine: ‘Abdest alır mısınız, Ey Allah’ın elçisi’ denilince: ‘Namaz mı kılacağım ki abdest alayım’[11] buyurdular.
Dipnotlar
[1] Müslim, Salâtü’l-Müsâfirîn:139 (746).
[2] Kadı Iyâd, İkmâlu’l-Mu’lim bi Fevâidi Müslim, 3/94
[3] Kalem Sûresi:4
[4] Muvatta, Hüsnü’l-Hulk:8
[5] Tirmizî, No:2799.
[6] Müslim, Tahâret:1
[7] Ebû Dâvûd, Et’ime:53, no:3852.
[8] Tirmizî, Şemâil, 27.bab, no:189.
[9] İbni Sa’d, Tabakât, 1/462.
[10] Tirmizî, Şemâil, 27.bab, no:190.
[11] Tirmizî, Şemâil, 27.bab, no:191.